Parlament Europejski przyjął zdecydowaną większość środków, które mają zapewnić, że miliony osób pracujących na platformach ekonomii gig mają odpowiednią klasyfikację zatrudnienia, a jednocześnie regulują sposób algorytmicznego zarządzania nimi w pracy.
Pierwotnie zaproponowany przez Komisję Europejską (KE) w lutym 2022 rzatwierdzona „dyrektywa dotycząca pracowników platform” wprowadza „domniemanie zatrudnienia”, co oznacza, że miliony ludzi w Europie pracują na platformach ekonomii gig, takich jak Uber, Deliveroo, Amazon Mechaniczny Turk a inne osoby można przeklasyfikować na „pracowników”, a nie na „osoby samozatrudnione”.
Rozróżnienie to jest ważne, ponieważ uznanie ich za pracownika bezpośredniego zapewniłoby pracownikom znacznie szerszy zakres praw i ochrony w miejscu pracy. Dyrektywa – przyjęta 554 głosami za i 56 głosami przeciw – odwróci także obecny ciężar dowodu w sporach pracowniczych, co oznacza, że teraz na platformie znajduje się dowód, że nie istnieje stosunek pracy.
Jednak podczas poprzednich wersji dyrektywy zawiera szczegółowe kryteria określające, kiedy zostanie uruchomione prawne domniemanie zatrudnienia, zostały one usunięte z najnowszej wersji na rzecz nałożenia na państwa członkowskie obowiązku stworzenia mechanizmów domniemań w ramach ich własnych systemów krajowych.
Dyrektywa również podejmie taką próbę regulują wykorzystanie algorytmów i danych w miejscu pracy na wiele sposobów, w tym poprzez zapewnienie, że osoba wykonująca pracę na platformie nie może zostać zwolniona lub zwolniona na podstawie decyzji podjętej przez algorytm lub zautomatyzowany system podejmowania decyzji. Zamiast tego cyfrowe platformy pracy będą musiały zapewnić nadzór człowieka nad ważnymi decyzjami, które bezpośrednio wpływają na pracowników.
Zakaże także cyfrowym platformom pracy przetwarzania niektórych rodzajów danych osobowych dotyczących pracowników, takich jak informacje o ich osobistych przekonaniach i stany emocjonalne lub psychiczne.
Poprawa przejrzystości danych obejmie również nałożenie na platformy obowiązków informowania pracowników i ich przedstawicieli o tym, jak działają ich algorytmy, a także o tym, jak zachowanie pracownika wpływa na decyzje podejmowane przez zautomatyzowane systemy.
A Analiza Komisji Europejskiej z 2021 r. wykazało, że cyfrowe platformy pracy (z których ponad 500 jest obecnie aktywnych w Europie) zatrudniają łącznie ponad 28 mln osób – a liczba ta ma osiągnąć 43 mln do 2025 r. Dodała, że co najmniej 5,5 mln tych pracowników mogłoby zostać błędnie zaklasyfikowane jako osoba samozatrudniona.
„Dzięki tej dyrektywie nawet 40 milionów pracowników platform w UE będzie miało dostęp do sprawiedliwych warunków pracy. To historyczne porozumienie zapewni im godność, ochronę i prawa” – powiedziała włoska eurodeputowana i sprawozdawczyni Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (EPML), Elisabetta Gualmini.
„Sprawi to fałszywe samozatrudnienie i zapobiegnie nieuczciwej konkurencji, ochroni prawdziwe samozatrudnienie i wprowadzi przełomowe zasady zarządzania algorytmami. Stanie się to prawdziwym punktem odniesienia na poziomie światowym. Z dumą mogę powiedzieć: Europa chroni swoich pracowników, swój model społeczny i swoją gospodarkę”.
Pierre-Yves Dermagne, belgijski wicepremier oraz minister gospodarki i zatrudnienia odpowiedzialny za negocjacje w sprawie dyrektywy w imieniu Rady Europejskiej, dodał: „To pierwszy w historii UE akt prawny regulujący zarządzanie algorytmiczne w miejscu pracy i ustalenie minimalnych standardów UE w celu poprawy warunków pracy milionów pracowników platform internetowych w całej UE.
„Potwierdzone dzisiaj porozumienie opiera się na wysiłkach poprzednich prezydencji Rady i potwierdza społeczny wymiar Unii Europejskiej”.
Po formalnym przyjęciu tekstu przez Radę i opublikowaniu go w Dzienniku Urzędowym UE państwa członkowskie będą miały dwa lata na włączenie przepisów dyrektywy do swojego prawodawstwa krajowego.
W połowie kwietnia 2024 r. Brytyjski Kongres Związków Zawodowych (TUC) opublikowało „gotową do wdrożenia” ustawę regulującą sztuczną inteligencję (AI) w miejscu pracyokreślające szereg nowych praw i zabezpieczeń mających na celu zarządzanie niekorzystnymi skutkami zautomatyzowanego podejmowania decyzji dla pracowników.
Specjalistka ds. polityki TUC, Mary Towers, stwierdziła, że zatwierdzenie dyrektywy dotyczącej platform pokazuje, w jakim stopniu przepisy ustawy TUC dotyczące sztucznej inteligencji są już zaawansowane w innych jurysdykcjach.
„Uchwalenie tej dyrektywy pokazuje, jak aktualna jest ustawa TUC dotycząca sztucznej inteligencji, a biorąc pod uwagę podobieństwa, pokazuje, że nasza ustawa jest zakorzeniona w zdroworozsądkowych rozwiązaniach, które spotkały się z konsensusem na arenie międzynarodowej” – stwierdziła.
„Podobnie jak dyrektywa, nasz projekt ustawy zawiera przepisy dotyczące ludzkiego nadzoru nad algorytmicznym podejmowaniem decyzji, a także zbiorowego prawa do informacji i konsultacji. W przypadku przeglądu ręcznego nasza ustawa określa szereg szczegółowych wymagań, w tym między innymi odpowiednio przeszkolona osoba przeprowadzająca przegląd, zdolna do omówienia i wyjaśnienia powodów decyzji.
Konkretne postanowienia projektu ustawy TUC obejmują nałożenie na pracodawców obowiązku przeprowadzania szczegółowych ocen ryzyka związanych z sztuczną inteligencją w miejscu pracy (WAIRA) zarówno przed zatrudnieniem, jak i po nim, tworzenia rejestrów działających systemów podejmowania decyzji w zakresie sztucznej inteligencji oraz odwrócenia ciężaru dowodu w sprawach dotyczących zatrudnienia aby ułatwić udowodnienie dyskryminacji AI w pracy.
W ramach WAIRA projekt ustawy ustanowiłby również procesy konsultacji z pracownikami, co stanowi ustawowe prawo związkowców do konsultowania się przed jakimkolwiek wdrożeniem obarczonym wysokim ryzykiem, a także umożliwiłby dostęp do informacji z czarnej skrzynki na temat systemów, które stawiałyby pracowników i związki zawodowe w trudnej sytuacji. lepszą pozycję, aby zrozumieć, jak działają systemy.
„Obecnie jasnym kierunkiem działań jest uregulowanie sztucznej inteligencji w pracy – nasza gotowa do wdrożenia ustawa daje ustawodawcom w Wielkiej Brytanii możliwość szybkiego działania w celu ochrony pracowników oraz zapewnienia pewności pracodawcom i przedsiębiorstwom” – powiedział Towers.