Komendant policji Irlandii Północnej zlecił „niezależny przegląd” inwigilacji policyjnej dziennikarzy, prawników i grup społeczeństwa obywatelskiego w związku z zarzutami uzyskanymi przez policję bezprawnie dane telefoniczne dziennikarzy „robiących kłopoty”..
Jon Boutcher, komendant policji Irlandii Północnej, wyznaczył Angusa McCullogha, specjalnego adwokata, do rozpatrzenia „kwestii budzących niepokój” w związku z ujawnieniem, że policja wykorzystała uprawnienia w zakresie inwigilacji, próbując zidentyfikować poufne źródła dziennikarzy.
Jego interwencja nastąpiła, gdy Trybunał ds. uprawnień dochodzeniowych rozpatruje roszczenia że PSNI bezprawnie szpiegowało dziennikarzy Trevora Birneya i Barry’ego McCaffreya po tym, jak nakręcili oni film ujawniający niepowodzenie PSNI w prowadzeniu dochodzenia w sprawie morderstwa sześciu niewinnych osób zabitych przez grupę paramilitarną w Loughinisland w hrabstwie Down w 1994 r.
PSNI przyznało, że w 2013 r. bezprawnie monitorowało telefon McCaffreya w celu zidentyfikowania źródła informacji na temat korupcji w policji, podczas lutowego posiedzenia Trybunału.
Okazało się również, że policja metropolitalna uzyskała duże ilości danych z telefonu McCaffreya w ramach oddzielnej operacji w 2011 r. oraz że podejmowano próby nielegalnego uzyskania służbowych e-maili Trevora Birneya z usługi iCloud firmy Apple, błędnie twierdząc, że życie jest zagrożone.
BBC poleciło prawnikom po tym, jak podczas przesłuchania pojawiły się zarzuty dotyczące telefonu a dziennikarz BBC, Vincent Kearney również zostali bezprawnie objęci obserwacją.
Dokumenty PSNI błędnie „zinterpretowane”
Boutcher powiedział jednak dzisiaj, że dokumenty ujawnione rozprawa przed sądem w maju zostały zgłoszone „niedokładnie” i wzbudziły „poważne zaniepokojenie opinii publicznej w związku ze stosowaniem i nadużywaniem uprawnień policji”.
„Zwykle nie wypowiadałbym się na temat toczących się postępowań przed trybunałem” – dodał – napisano w oświadczeniu. „Doniesienia są kontynuowane i jako komendant policji Irlandii Północnej (PSNI) nie mogę udzielić żadnego komentarza”.
Dokument ujawniony trybunałowi przez policję w Durham ujawnił operację prowadzoną przez Departament Standardów Zawodowych (PSD) PSNI mającą na celu sprawdzanie połączeń telefonicznych wykonywanych z policyjnych numerów wewnętrznych i telefonów komórkowych wydanych przez policję z numerami telefonów komórkowych dziennikarzy posiadanych przez PSNI.
Boutcher stwierdził jednak, że program „absolutnie nie polega na identyfikowaniu sygnalistów”. Stwierdził, że osoby motywowane do ujawniania informacji w interesie publicznym mają „bardzo wyraźną ochronę prawną”.
Dodał: „jednak jeśli funkcjonariusz policji lub członek personelu jest zamieszany w poważne przestępstwo, mamy obowiązek wobec społeczeństwa przeprowadzić dochodzenie w tej sprawie”.
„Wyciek informacji do mediów może zagrozić działaniom policji i zagrozić życiu” – stwierdził.
Operacja monitorowania telefonu nie była „ukryta”
Stwierdził, że w tej operacji nie ma nic tajnego, ponieważ numery telefonów dziennikarzy są albo publicznie dostępne, albo te, które dziennikarze przekazali PSNI – w tym w przypadku Barry’ego McCaffery’ego za pośrednictwem biura prasowego PSNI – jako numery kontaktowe.
„W przypadku wykrycia niewyjaśnionego połączenia PSD wysłało e-mail do użytkownika rozszerzenia PSNI z prośbą o wyjaśnienia” – powiedział.
Boutcher stwierdził, że sugestie jakoby lista 8 zredagowanych nazwisk w tym samym dokumencie była nazwiskami dziennikarzy będących celem inwigilacji, były błędne. Nazwiska te nie są nazwiskami dziennikarzy i dotyczą „zupełnie innej sprawy” – dodał.
Z dokumentów nie wynika, że celem był telefon prawnika
Komendant policji odrzucił także „spekulacje”, jakoby dwie strony odręcznych notatek sporządzonych przez funkcjonariusza policji w Durham ujawnione przed Trybunałem wykazało, że PSNI rozważało inwigilację prawnika Trevora Birneya, Nialla Murphy’ego.
„Same notatki nie sugerują, że rozważano inwigilację telefonu prawnika. Skontaktowaliśmy się z funkcjonariuszem, który sporządził notatki, i potwierdził, że interpretacja jest całkowicie błędna i że takie działanie nie miało miejsca ani nie było rozważane” – napisał Boutcher.
Boucher powiedział, że zostaną skonsultowane z grupą ekspertów i interesariuszy w sprawie zakresu zadań „Przeglądu McCullougha”, aby „zapewnić zaufanie społeczne”, w tym z członkami grup praw obywatelskich i organizacji zawodowych.
Powiedział, że rola McCullougha nie będzie obejmować niczego objętego przesłuchaniem przed IPT. PSNI powoła także grupę ekspertów i zainteresowanych stron, reprezentujących społeczeństwo obywatelskie i grupy zawodowe, z którymi zostaną przeprowadzone konsultacje w sprawie przeglądu.
Odrębnie PSNI udostępniło Radzie Policyjnej Irlandii Północnej raport na temat wykorzystania przez nią uprawnień do prowadzenia tajnych dochodzeń wobec dziennikarzy i prawników, o ile IPT nie rozważa tej kwestii.
Rada otrzymała niezredagowane wersje dokumentów ujawnionych IPT i rozpatrzy je na październikowym posiedzeniu.
„Nie mam zamiaru udzielać dalszych komentarzy na temat toczącego się postępowania IPT ani treści raportu przekazanego Radzie” – oznajmił.
Policja przeszukała dziennikarzy
W odpowiedzi na to ogłoszenie dziennikarze Trevor Birney i Barry McCaffrey przekazali, że PSNI aresztowało ich po przyjęciu skargi od głównego podejrzanego o masakrę na Louginisland, wymienionego w ich filmowym dokumencie Żaden kamień nie do odwrócenia.
„PSNI powinna była śledzić dowody, które doprowadziły do drzwi osób, które zleciły i przeprowadziły atak. Zamiast tego zdecydował się ścigać dwóch dziennikarzy. Przez cały ten czas nikt nie został aresztowany w związku z zabójstwami” – stwierdzili.
Dziennikarze, którzy pięć lat temu złożyli skargę do IPT, stwierdzili, że odpowiedź PSNI skierowana do trybunału pokazała, że niewiele się zmieniło.
Sprawa była dwukrotnie odkładana ze względu na opóźnienia w ujawnieniu dokumentów przez PSNI.
„Nawet w ciągu ostatniego tygodnia PSNI nie dotrzymało kolejnego terminu nałożonego przez IPT na dostarczenie wniosków” – stwierdzili.
Powiedzieli, że komendant policji mógł przedstawić swoje uwagi podczas przesłuchania w ITP w lutym, kiedy po raz pierwszy omawiano dokumenty.
„Jeśli w mediach doszło do wprowadzenia w błąd, zostało to spowodowane przez PSNI i samego komendanta policji” – stwierdzili.
Dziennikarze nawoływali Radę Policyjną Irlandii Północnej, aby wykorzystała swoje ustawowe uprawnienia do przeprowadzenia pełnego dochodzenia publicznego uprawniającego do wywierania nacisku na świadków i nie powinni pozwalać komendantowi policji na „wybieranie skierowanych osób i ustalanie zasad gry”.
Pełne ujawnienie informacji
Patrick Corrigan, dyrektor Amnesty International w Irlandii Północnej, powiedział, że oświadczenie Boutchera było ważnym krokiem w stronę pełnego ujawnienia informacji.
Powiedział, że przeprowadzane co sześć miesięcy „operacje obronne” opisane w ujawnieniu informacji dla IPT mogły stanowić pośredni sposób sprawdzenia źródeł dziennikarzy.
„Tożsamość osób znajdujących się na zredagowanej liście pozostaje pytaniem bez odpowiedzi, w tym czy znajdują się na niej pracownicy Policyjnego Rzecznika Praw Obywatelskich – urzędu, którego zadaniem jest pociąganie policji do odpowiedzialności za nadużycia i który był już wcześniej celem policyjnej inwigilacji” – dodał. powiedział.
Daniel Holder, dyrektor Komisji ds. Wymiaru Sprawiedliwości (CAJ), stwierdził, że wyjaśnienia Boutchera rodzą dalsze pytania dotyczące pośredniej inwigilacji źródeł dziennikarzy oraz tego, czy „operacja obronna” skupiała się na próbie ograniczenia naruszeń praw człowieka.
Pełna lista ekspertów i zainteresowanych stron powołanych przez Boutchera w celu doradzania w sprawie zakresu zadań „McCullough Review” przedstawia się następująco: Baronowa Nuala O’Loan; Marta Spurrier; Patrick Corrigan, dyrektor Amnesty International UK na Irlandię Północną; Daniel Holder, dyrektor Komisji ds. Wymiaru Sprawiedliwości; Alyson Kilpatrick, główna komisarz Komisji Praw Człowieka w Irlandii Północnej; David A Lavery, dyrektor naczelny Law Society of Northern Ireland i Seamus Dooley, zastępca sekretarza generalnego Krajowego Związku Dziennikarzy Irlandii Północnej.